Θέατρο: Α. Τσέχοφ, "Ο Βυσσινόκηπος" - Κριτική Νίκου Μπατσικανή*

 "Ο Βυσσινόκηπος": Το αριστούργημα του Τσέχοφ σε θαυμάσια παράσταση στο Διάχρονο Θέατρο

Φωτό: Απόστολος Δελάλης

«Ο Βυσσινόκηπος», του Anton Chekhov

Μετάφραση: Γιώργος Δανεσής

Σκηνοθεσία: Γιάννης Μόρτζος

Σκηνικά: Ιωάννα Κατσιαβού

Κοστούμια: Γκαλίνα Σουλτανόβιτσι 

Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Θάνος Γεωργουλάς 

Βοηθός σκηνοθέτη: Χρήστος Μαραθιάς

Φωτισμοί: Γιώργος Δανεσής

Καλλιτεχνική επιμέλεια: Αδαμαντία Μαντελένη 

Φωτογραφίες: Απόστολος Δελάλης

Ερμηνείες: Μαίρη Βιδάλη, Οδυσσέας Σταμούλης, Μπάμπης Χατζηδάκης, Σωτήρης Αντωνίου, Μαρλέν Κάραλη, Χρήστος Μαραθιάς, Ρόουζ Μουτζούρη, Κατερίνα Σωτηρίου, Βασίλης Τραϊφόρος, Περικλής Τσαμαντάνης, Κωνσταντίνος Τσιομίδης, Ροδούλα Χαμηλοθώρη

«Ο Βυσσινόκηπος»: τελευταίο θεατρικό έργο του Άντον Τσέχοφ, που γράφτηκε το 1903 και πρωτο-παρουσιάστηκε το 1904 (χρονιά θανάτου του Τσέχοφ), από το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας, σε σκηνοθεσία Konstantin Stanislavski. Ο Τσέχοφ χαρακτήρισε τον Βυσσινόκηπο «κωμωδία», ωστόσο, τόσο ο Στανισλάβσκι όσο και η πλειονότητα των μετέπειτα σκηνοθετών το αντιμετώπισαν ως δράμα με τραγικά στοιχεία.

Κρίνω πως ο Τσέχοφ θεωρούσε «κωμικούς» τους ήρωές του, καθώς πρόκειται για μεγαλοαστούς, αριστοκράτες και παλιούς φεουδάρχες που εξακολουθούν να «ζουν στον κόσμο τους», χωρίς να έχουν αντιληφθεί πως η εποχή τους πέρασε και μια νέα κατάσταση πραγμάτων έρχεται στη Ρωσία του 1900. Οι κοινωνικές και πολιτικές ζυμώσεις, που είχαν ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση των δουλοπάροικων, στην αρχή, και την ανάληψη της εξουσίας από τους ίδιους, αργότερα, είναι «αόρατες» για τους πρωταγωνιστές των έργων του Τσέχοφ, που εθελοτυφλούν, μέσα στη χωρίς έννοιες και κόπους ρουτίνα της καθημερινότητας. 

Ένας τεράστιος κήπος, περιουσία μιας οικογένειας αριστοκρατών βγαίνει σε πλειστηριασμό, για να πληρωθούν τα χρέη τους, μα ο τρόπος αντιμετώπισης της κατάστασης θα οδηγήσει σε δυσάρεστες εξελίξεις, ειρηνικά, πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση (1917). Το χρήμα, με το οποίο οι πλούσιοι κυβέρνησαν για αιώνες, αλλάζει χέρια ή καθίσταται ατελέσφορο μέσο για να αγοράζει, κάποιος, εργατικά χέρια και δούλους.  Πρόκειται για ιλαροτραγωδία.

Θαυμάσια θεατρική παράσταση, σκηνοθετημένη με μαεστρία από τον πρωτεργάτη του Καρόλου Κουν, Γιάννη Μόρτζο (βοηθός σκηνοθέτη ο Χρήστος Μαραθιάς), ο οποίος δίδαξε το έργο με τον τρόπο που το είχε «ανεβάσει» και ο μεγάλος δάσκαλος στα 1955, στο Θέατρο Τέχνης (αλλά και παλαιότερα), τηρώντας το κείμενο του Τσέχοφ επακριβώς. Η ατμόσφαιρα της ρωσικής επαρχίας του προπερασμένου αιώνα, οι χαρακτήρες του έργου και το χαρακτηριστικό «τσεχοφικό στιλ» αποτυπώνονται με τον καλύτερο τρόπο, στην παράσταση.  Στο τελικό αποτέλεσμα συνέτειναν οι άλλοι συντελεστές. Τη μεστή - ρέουσα μετάφραση έκανε ο Γιώργος Δανεσής, στον οποίον οφείλονται και οι υποβλητικοί φωτισμοί. Το όμορφο και λειτουργικό σκηνικό ανήκει στην Ιωάννα Κατσιαβού και τα υπέροχα κοστούμια στην Γκαλίνα Σουλτανόβιτσι, ενώ την ωραία πρωτότυπη μουσική σύνθεση έγραψε ο Θάνος Γεωργουλάς. 

Απολαυστικές οι ερμηνείες  των ηθοποιών, με επικεφαλής την εξαίρετη Μαίρη Βιδάλη στον ρόλο της Λιούμπα, δίπλα στους επίσης έξοχους: Οδυσσέα Σταμούλη, Γκάγεφ και Μπάμπη Χατζηδάκη, Λοπάχιν.  Αξιοθαύμαστοι και οι ηθοποιοί  των υπόλοιπων ρόλων: Σωτήρης Αντωνίου (Γιάσα), Μαρλέν Κάραλη (Σαρλότ), Χρήστος Μαραθιάς (Επιχόντωφ), Ρόουζ Μουτζούρη (Βάρυα), Κατερίνα Σωτηρίου (Ντουνιάσα), Βασίλης Τραϊφόρος (Πίσχιν), Περικλής Τσαμαντάνης (Φιρς), Κωνσταντίνος Τσιομίδης (Τροφίμωφ) και Ροδούλα Χαμηλοθώρη (Άνια) - με αλφαβητική σειρά.

Οι θεατές, στην κατάμεστη αίθουσα του Διάχρονου, αντάμειψαν όλους τους συντελεστές με παρατεταμένα χειροκροτήματα και ζωηρά επιφωνήματα, στο τέλος. Εύγε!

Διάρκεια: 105 λεπτά, με διάλειμμα

Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 19:30

«Διάχρονο Θέατρο»

Πυθέου 50 - 52, Νέος Κόσμος

Πληροφορίες - Κρατήσεις: 210 7233229

Eισιτήρια: 15 ευρώ, 12 ευρώ (για άνω των 65 και φοιτητές), 10 ευρώ ομαδικά, 5 ευρώ ΑΜΕΑ – Ηθοποιοί και κάτω των 12 ετών | Δωρεάν οι συνταξιούχοι ηθοποιοί και οι κριτικοί θεάτρου

*Νίκος Μπατσικανής, ποιητής, συγγραφέας, κριτικός Θεάτρου, μέλος της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών

Άντον Τσέχοφ (1860 - 1904): Κορυφαίος Ρώσος δραματουργός και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1860 στο Ταγκανρόγκ, κωμόπολη στη νότια Ρωσία. Ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του. Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια. Σπούδασε ιατρική. Ως γιατρός βοηθούσε τους ανήμπορους και παρείχε τις ιατρικές υπηρεσίες του δωρεάν. Ήταν άρρωστος και ο ίδιος. Από 25 χρονών έπασχε από φυματίωση. Πέθανε το 1904, στη γερμανική πόλη Μπαντενβάιλερ.

Από τα μαθητικά του χρόνια, ο Τσέχοφ άρχισε να γράφει χιουμοριστικές σκηνές, αφηγήσεις, μονόπρακτα. Το 1880 κάνει την πρώτη του εμφάνιση στα γράμματα. Δημοσιεύει αρχικά σατιρικές ιστορίες στις μοσχοβίτικες εφημερίδες και λόγω του περιορισμένου χώρου διαμορφώνει το σύντομο, λακωνικό, συμπυκνωμένο αφήγημα. «Το να γράφεις με ταλέντο θα πει να γράφεις με λίγα λόγια», υποστήριζε συχνά, ο ίδιος. Αυτή την αρχή ακολούθησε πιστά σε όλο του σχεδόν το έργο. Προβάλλει προβλήματα της εποχής του, όπως η τραγωδία του μεθυσιού, η βασανισμένη ζωή των φτωχών παιδιών, οι καημοί των ανθρώπων. 

Από το 1886 αρχίζει η καινούρια φάση της συγγραφικής του δημιουργίας. Γίνεται όλο και πιο συνθετικός, και στα διηγήματα που δημοσιεύονται μεταξύ 1886 - 1890 ξεχωρίζει όχι μονάχα η ασύγκριτη χιουμοριστική του δύναμη, μα και η ικανότητα να ζωντανεύει τις λεπτομέρειες της ζωής που μένουν απαρατήρητες από το μάτι των απλών ανθρώπων. Η έμπνευσή του ξεκινά από το ασήμαντο περιστατικό της καθημερινής ζωής και αγκαλιάζει όλα τα πλάσματα: άνδρες, γυναίκες, παιδιά, σκυλιά, γάτους, άλογα. Ό,τι ανασαίνει πάνω στη γη, είναι αγαπημένο για τον Τσέχοφ. 

Στην τρίτη περίοδο, περίοδο της ωριμότητάς του, ο δημιουργός μεταμορφώνει την έρημη στέπα, το μοναχικό παιδί, τον λησμονημένο γέρο, σε Ποίηση. Σε αυτό οφείλεται η τεράστια επίδραση του έργου του σε παγκόσμιο επίπεδο. Ξεχωρίζει επίσης το έργο του για την ειλικρίνεια, την αλήθεια του συγγραφέα, «Σκοπός της λογοτεχνίας είναι η απόλυτη και τίμια αλήθεια», όπως και για τη συμπόνια προς τους βασανισμένους συνανθρώπους του.

Εργογραφία:

Ι. Θεατρικά: «Πλατόνοφ», «Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού», «Το κύκνειο άσμα», «Ιβάνοφ», «Η Αρκούδα», «Πρόταση γάμου», «Μια αθέλητη τραγωδία», «Ο γάμος», «Ο δαίμονας του δάσους», «Ο Γλάρος», «Ο θείος Βάνιας», «Οι τρεις αδελφές», «Ο βυσσινόκηπος»…

ΙΙ. Διηγήματα: «Ο θάνατος ενός υπαλλήλου», «Γυναίκα χωρίς προκαταλήψεις», «Περίπτωσις MANIA GRANDIOSA», «Χαμαιλέων», «Η τρομερή νύχτα», «Ο Βάνκας», «Εχθροί», «Η μονομαχία», «Στην εξορία», «Η ιστορία ενός ανώνυμου ανθρώπου», «Το βιολί του Ρότσιλντ», «Το έγκλημα», «Η συκοφαντία», «Τα φραγκοστάφυλα», «Το στοίχημα», «Ψυχούλα»…

ΙΙΙ. Νουβέλες: «Η στέπα», «Ο θάλαμος αρ. 6», «Ο μαύρος μοναχός», «Η κυρία με το σκυλάκι»… 

Πηγή βιογραφίας:

https://users.sch.gr/.../logotexnia/Biografies/chekhov.htm