Νόμπελ Φυσικής στις κβαντικές «παγίδες»

ΓΙΑΤΙ ΤΟ «ΣΩΜΑΤΙΔΙΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ» ΔΕΝ ΠΗΡΕ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ

Ο Γάλλος φυσικός Σ. Αρός και ο Αμερικανός Ντ. Ουάινλαντ είναι οι φετινοί νικητές. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο 83χρονος Πίτερ Χιγκς δεν επελέγη για την κορυφαία διάκριση επειδή η ανακάλυψη του CERN είναι πολύ πρόσφατη και δεν έχει διερευνηθεί σε όλη την έκτασή της

Ο Σερζ Αρός

Αντίθετα με αυτό που περίμενε ο περισσότερος κόσμος, το Νόμπελ Φυσικής δεν πήγε στον Πίτερ Χιγκς, αλλά στις «παγίδες» κβαντικών σωματιδίων που κατασκεύασαν ο Γάλλος φυσικός Σερζ Αρός και ο Αμερικανός Ντέιβιντ Ουάινλαντ και οι οποίες τράβηξαν το ενδιαφέρον της επιτροπής των Νόμπελ περισσότερο από την πρόσφατη ανακάλυψη του μποζονίου του Χιγκς.

Σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά, ο 83χρονος Πίτερ Χιγκς, ο Αϊνστάιν του 21ου αιώνα, θα πρέπει να περιμένει ακόμη (ίσως μερικά χρόνια) μέχρι να διερευνηθεί περαιτέρω η ανακάλυψη του CERN, αφού το γεγονός ήταν εξαιρετικά πρόσφατο για να μπορέσει η επιτροπή να το αξιολογήσει κατάλληλα.

Οπως χαρακτηριστικά σημείωναν σε διάφορα μέσα ενημέρωσης αρκετοί ειδικοί, η επιτροπή πάντα αφήνει ένα διάστημα μερικών χρόνων από την ανακάλυψη μέχρι τελικά να δώσει το βραβείο, όμως η ηλικία του Χιγκς εγείρει ερωτηματικά για το εάν τελικά θα προλάβει να βραβευθεί.

Ο Ντέιβιντ Ουάινλαντ

Οι παγίδες κβαντικών σωματιδίων ανοίγουν, σύμφωνα με την επιτροπή, νέους δρόμους στην τεχνολογία και όπως ανέφερε στη σχετική ανακοίνωσή της, οι δύο φυσικοί μοιράζονται το βραβείο Νόμπελ Φυσικής και το χρηματικό έπαθλο του 1 εκατομμυρίου ευρώ (8 εκατομμυρίων κορονών) «για τις επαναστατικές πειραματικές μεθόδους τους που επιτρέπουν τη μέτρηση και τον χειρισμό μεμονωμένων κβαντικών συστημάτων».

Η επιτροπή συμπληρώνει στην ανακοίνωσή της: «Οι δύο βραβευθέντες άνοιξαν την πόρτα σε μια νέα εποχή πειραματισμού της κβαντικής φυσικής, πετυχαίνοντας την άμεση παρατήρηση απομονωμένων κβαντικών σωματιδίων χωρίς να τα καταστρέφουν».

Ο Πίτερ Χιγκς, γνωστός και ως Αϊνστάιν του 21ου αιώνα, δεν πήρε το Νόμπελ Φυσικής, επειδή η επιτροπή των βραβείων αφήνει πάντοτε ένα διάστημα μερικών χρόνων από την ανακάλυψη μέχρι τελικά να δώσει το έπαθλο

Αυτή η επιτυχία τους, όπως έγινε γνωστό, ενισχύει κατά πολύ την προσπάθεια κατασκευής κβαντικών ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι οποίοι θα μπορούν να μετασχηματίσουν πλήρως την καθημερινότητά μας με ιδιαίτερα ριζοσπαστικό τρόπο, όπως ακριβώς έκαναν και οι συμβατικοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές τον περασμένο αιώνα.

Σύμφωνα με την κβαντική φυσική, ένα σωματίδιο μπορεί να βρίσκεται σε δύο σημεία ταυτόχρονα και η παρατήρησή του μέχρι πρότινος θεωρούνταν αδύνατη καθώς, σύμφωνα με την αρχή της απροσδιοριστίας του Χάιζενμπεργκ, δεν μπορούν να μετρηθούν με ακρίβεια και ταυτόχρονα η θέση, η ταχύτητα ή η ορμή ενός σωματιδίου.

Οι δύο φυσικοί κατάφεραν να λύσουν τον γρίφο και να παγιδεύσουν κβαντικά σωματίδια εξετάζοντάς τα και μελετώντας έτσι τις θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις του φωτός και της ύλης.

Επίτευγμα

Ο Ουάινλαντ του MIT και του Πανεπιστημίου του Κολοράντο κατάφερε με τη χρήση φωτονίων (φορέων της ηλεκτρομαγνητικής αλληλεπίδρασης) να παγιδεύσει μέσα σε ηλεκτρικά πεδία ηλεκτρόνια. Για να το πετύχει αυτό χρησιμοποιεί μια ακτίνα λέιζερ ακινητοποιώντας το. Ο Σερζ Αρός από την άλλη έκανε ακριβώς το αντίθετο: χρησιμοποιεί ειδικά κάτοπτρα και ένα ηλεκτρόνιο για να λάβει στοιχεία για ένα φωτόνιο.

Οπως αφηγήθηκε ο 46χρονος Σερζ Αρός, καθηγητής του Gollege France και της Ecole Normal Superieure, στα μέσα ενημέρωσης, έμαθε για τη βράβευσή του μέσω τηλεφώνου την ώρα που έκανε βόλτα. Οταν είδε την κλήση από τη Σουηδία κατάλαβε και για να μην καταρρεύσει κάθισε σε ένα παγκάκι. Οπως δήλωσε, θα γιορτάσει τη βράβευσή του με σαμπάνια.

ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Ο Αϊνστάιν περίμενε 20 χρόνια...

Τα Νόμπελ στην ιστορία τους από το 1901 προκαλούν συχνά συζητήσεις και διαμάχες. Ενα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτό του Αλμπερτ Αϊνστάιν, του ανθρώπου που με την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας και τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας άλλαξε πλήρως την άποψή μας για τον κόσμο και τον τρόπο με τον οποίο αυτός λειτουργεί. Αν και αντιτίθονταν σθεναρά στην κβαντική φυσική, η οποία μετά το 1905 (οπότε και διατυπώθηκε η Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας) άνθησε, ο μεγαλύτερος κατά πολλούς φυσικός μετά τον Ισαάκ Νεύτωνα βραβεύτηκε με το Νόμπελ το 1921 για την εργασία του στο φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, το οποίο έχει περισσότερη σχέση με την κβαντική φυσική παρά με το βασικό επίτευγμα του Αϊνστάιν. Σημειώνεται ότι το 1915 ο Αρθουρ Εντινγκτον είχε ήδη αποδείξει τη Θεωρία της Σχετικότητας παρατηρώντας μια έκλειψη και μετρώντας την καμπύλωση του φωτός των αστεριών γύρω από τη μάζα του Ηλιου.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΘΝΟΣ