Από το Διάστημα στην προσφυγιά (video)

Ο Μουχαμέντ Φαρίς θεωρείται εθνικός ήρωας στη Συρία – Κατάφερε να γίνει αστροναύτης, να δει τον κόσμο από μακριά, να γίνει εχθρός του καθεστώτος και τώρα να ζει ως πρόσφυγας στην Τουρκία

Περισσότερο από το όνομά του, ο κόσμος τον γνωρίζει με το προσωνύμιο «Ο Νιλ Αρμστρονγκ του αραβικού κόσμου». Ο Μουχαμέντ Φαρίς περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του σε ένα ετοιμόρροπο κτίριο στη συνοικία Φατίχ της Κωνσταντινούπολης, την επονομαζόμενη «Μικρή Συρία».

Ο Φαρίς είναι πλέον ένας πρόσφυγας και αντιμετωπίζει μια ιδιαζόντως σημαντική πρόκληση στη ζωή του. Μεγαλύτερη από την περίοδο που ήταν πιλότος πολεμικών αεροσκαφών, αστροναύτης, στρατιωτικός σύμβουλος του καθεστώτος Ασαντ, διαδηλωτής, επαναστάτης και αποστάτης.

Οπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian, στη Συρία ο Φαρίς θεωρείται κάτι σαν εθνικός ήρωας. Υπάρχει ένα σχολείο, ένα αεροδρόμιο και αρκετοί δρόμοι που φέρουν το όνομά του. Τα μετάλλια που κοσμούν τους τοίχους του γραφείου του είναι αποτέλεσμα των επιτευγμάτων του την εποχή που ήταν κοσμοναύτης. Ωστόσο, η μάχη του πλέον, αρκετά χιλιόμετρα μακριά από το Αλέπο, είναι στη… γη και όχι με όπλα αλλά με λόγια. Παλεύει για τη δημοκρατική αλλαγή στη Συρία.

Το 1985, ήταν ένας από τους τέσσερις Σύρους που εντάχθηκαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα InterKosmos στο Σταρ Σίτι, έξω από τη Μόσχα. Δεν ήταν ο πρώτος Αραβας που έφτασε μέχρι το Διάστημα (είχε προηγηθεί ο σαουδάραβας σουλτάνος Μπιν Σαλμάν Αλ Σαούντ), όμως, ο Φαρίς ήταν ο πρώτος επαγγελματίας του είδους.

Ο Φαρίς ήταν ένας από τους 60 σύρους υποψήφιους για το εκπαιδευτικό κέντρο Yuri Gagarin Cosmonaut Training Center και κατάφερε να μείνει μέχρι τους τελευταίους τέσσερις που επελέγησαν από τους Ρώσους. Δύο ήταν Αλεβίτες, άρα ανήκαν στην ίδια αίρεση με τον Ασαντ, ένας ήταν Δρούζος και ένας σουνίτης (βλ. Φαρίς). Ως μέλος της αίρεσης που καλύπτει πάνω από το 80% του πληθυσμού της χώρας, αποδείχθηκε μια αντιληπτή απειλή για την ηγεσία της χώρας.  Ο Ασαντ προσπάθησε να υποσκάψει τις πιθανότητες που είχε ο Φαρίς να επιλεγεί από τους Ρώσους, αλλά δεν τα κατάφερε. Τελικά, ο Φαρίς ακολούθησε κανονικά το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και τον Ιούλιο του 1987 έκανε το πρώτο του ταξίδι στο διαστημικό σταθμό Mir.

Φωτογραφία από την εποχή που ο Φαρίς (στο κέντρο) βρέθηκε στον σταθμό Mir (SVF2/UIG via Getty Images)

Χρόνια μετά θυμάται: «Εκείνες οι επτά ημέρες, 23 ώρες και πέντε λεπτά, άλλαξαν τη ζωή μου. Οταν έχεις δει όλο τον κόσμο από τον παράθυρό σου δεν υπάρχει ‘’εμείς’’ και ‘’αυτοί’’, ούτε πολιτική». Οντως, η εμπειρία του Φαρίς στο Διάστημα ήταν καθοριστική για τις μετέπειτα αποφάσεις του. Παράτησε τη στρατιωτική καριέρα του και αποφάσισε να ακολουθήσει έναν πιο ευγενή σκοπό: να εκπαιδεύει τους συμπατριώτες του σε θέματα επιστήμης και αστρονομίας.

Οταν ο Φαρίς επέστρεψε στη Γη, κατάλαβε αμέσως ότι είχε μετατραπεί σε εθνικός ήρωας. Ενας άνθρωπος ταπεινής καταγωγής είχε καταφέρει να φτάσει στο Διάστημα. Με αυτή τη δύναμη έφτασε μέχρι τον Ασαντ και του ζήτησε να χρηματοδοτήσει την ίδρυση ενός εθνικού ινστιτούτου διαστημικών ερευνών, έτσι ώστε να ακολουθήσουν και άλλοι συμπατριώτες του το παράδειγμά του. Η απάντηση που έλαβε ήταν εμφατική: «όχι».

Η εξήγηση που δίνει είναι λογική: «Ο Χαβέζ Ασαντ ήθελε να κρατήσει τον κόσμο απαίδευτο, χωρισμένο και με ελάχιστη κατανόηση. Μόνο έτσι διατηρούν την ισχύ τους οι δικτάτορες. Νομίζουν πως αν τους δώσουν την ελευθερία να σκεφτούν τις διαστάσεις του Διαστήματος κάτι τέτοιο θα είναι επικίνδυνο».

Αντ’ αυτού, ο Φαρίς εντάχθηκε σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης πιλότων πολεμικών αεροσκαφών, κάτι που φυσικά υπολειπόταν των ονείρων του. Οταν ο Χαβέζ πέθανε, ο γιος του, Μπασάρ, ανέλαβε την εξουσία το 2000 και από τους πρώτους που δέχθηκε στο γραφείο του ήταν Φαρίς. Η λογική του ήταν ίδια: να κοντρολάρει τα πάντα. Ο Φαρίς έγινε αναγκαστικά σύμβουλος του καθεστώτος. Ομως το 2011 άρχισε ο κόσμος να ζητάει περισσότερες ελευθερίες. Ο Φαρίς και η γυναίκα του έλαβαν μέρος σε εκείνες τις διαδηλώσεις ζητώντας να υπάρξει ειρηνική μεταρρύθμιση. Αν και δέχθηκε απειλές από τα «σκυλιά» του Ασαντ δεν θεώρησε πως θα έπρεπε να σταματήσει τη δράση του.

Οταν η βία άρχισε να εμφανίζεται στους δρόμους, ο Φαρίς διαπίστωσε πως ο εμφύλιος ήταν προ των πυλών. Αρκετοί Αλαβίτες έμειναν στο πλευρό του Ασαντ και πλέον ελέγχουν πολλά στρατηγικά σημεία του καθεστώτος. Πολύ σύντομα, ο Φαρίς ξεκίνησε να σχεδιάζει τη φυγή του από τη χώρα. Βέβαια, χρειάστηκε να κάνει τέσσερις απόπειρες μέχρι να καταφέρει αυτός, η γυναίκα του και τα τρία παιδιά του να φύγουν από τη Συρία. Τα κατάφεραν τον Αύγουστο 2012. Από τότε, ο Φαρίς θεωρείται ένας από τους γνωστούς πολέμιους του Ασαντ.

Εχει δεχθεί κατά καιρούς προσφορές από ευρωπαϊκές ΜΚΟ να τον βοηθήσουν να υπογράψει αιτήσεις για παροχή ασύλου, αλλά θεωρεί πως θέλουν να τον χρησιμοποιήσουν για πολιτικούς λόγους.

Το μόνο που ονειρεύεται είναι «να επιστρέψω στη χώρα μου και να παίζω με τα παιδιά μου στον κήπο δίχως να φοβάμαι ότι θα μας πέσει κάποια βόμβα στο κεφάλι. Πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα γίνει. Η εξωτερική εμπλοκή άλλαξε πολύ τους στόχους της επανάστασης».

Θεωρεί πως η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους είναι εν μέρει σφάλμα των άλλων κρατών όπως της Σαουδικής Αραβίας και του Πακιστάν και συμπληρώνει πως δεν διαθέτει κάποια λύση για την τρέχουσα κατάσταση. Για ένα πράγμα, όμως, είναι σίγουρος: «Η θρησκεία και τα όπλα δεν θα λύσουν την κατάσταση. Μόνο η ελπίδα. Ο πολιτισμός της Συρίας έχει διάρκεια 10.000 χρόνια. Θα αντέξει την καταστροφή των Ασαντ. Εχει αντέξει χειρότερα».

Protagon.gr