Ο τορπιλισμός της "Έλλης" - Άρθρο 3ο: Τορπιλισμός από κακό συντονισμό

Χαλασμένος τηλέγραφος – Η οργή του Ντούτσε και ο υπερβάλων ζήλος του ντε Βέκι

Η αιφνίδια μεταστροφή του Ιταλικού τύπου έχει ανησυχήσει τη κυβέρνηση Μεταξά. Στις 4 Αυγούστου οι Ιταλικές εφημερίδες είχαν γεμίσει με κολακευτικά σχόλια για το καθεστώς και στις 11 όλες έχυναν δηλητήριο με αφορμή τη δολοφονία σε Αλβανικό έδαφος ενός ληστή με το όνομα Νταούντ Χότζα που δραστηριοποιείτο στη περιοχή της Θεσπρωτίας. Το επεισόδιο δεν θα είχε καμία απολύτως σημασία εάν ο Ιταλικός τύπος δεν ανακάλυπτε ξαφνικά μια καταπιεσμένη από τους Έλληνες Αλβανική μειονότητα στη περιοχή που την έλεγαν Τσαμουριάκαι δεν αναδείκνυε τον Νταούντ Χότζα σε εθνικό ήρωα της περιοχής που δολοφονήθηκε άγρια από τους Έλληνες. Η «Πόπολο ντ’ Ιτάλια» της 11ης Αυγούστου έγραφε:
«Διαπιστώθηκε η ευθύνη της κυβερνήσεως των Αθηνών για τη δολοφονία του Αλβανού πατριώτη Νταούντ Χότζα, όπως και για τις προσπάθειές της να υποκινήσει στασιαστικό κίνημα στην Αλβανία…
Η βάρβαρη αυτή δολοφονία ήταν μέσα στα σχέδια των Άγγλων… Ο ελληνικός τύπος σπεύδει τώρα να κηλιδώσει τη μορφή του Νταούντ Χότζα. Η Ελλάδα όμως έγινε συνεργός σε ξένες μηχανορραφίες… Το Λονδίνο άνοιξε τα χαρτιά του…Αυτό ωθεί τους Έλληνες σε αντίσταση, παιχνίδι που οδήγησε σε καταστροφή όλα τα κράτη που πίστεψαν στις βρετανικές εισηγήσεις. Αλλά συμφέρει τους Έλληνες να επαναλάβουν τα λάθη των Τσεχοσλοβάκων, των Νορβηγών, των Δανών, των Βέλγων, των Γάλλων; Εμείς το αφήνουμε στη κρίση των υπευθύνων της Αθήνας.»
Δεν χρειαζόντουσαν κι άλλα για να πειστεί η κυβέρνηση ότι οι Ιταλοί είχαν στο μυαλό τους τον πόλεμο. Ο Μεταξάςαναλαμβάνει μια διερευνητική πρωτοβουλία.

Ο Ιταλός πρεσβευτής στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι

Αποφασίζει να συναντήσει τον Γερμανό πρεσβευτή στην Αθήνα πρίγκιπα Έρμπαχ με τον οποίο συνδέεται με στενή φιλία και στέλνει τον υφυπουργό Εξωτερικών Νίκο Μαυρουδή (1883-1942) στον Ιταλό πρεσβευτή Γκράτσι ο οποίος καταχώρησε τη συνάντηση στο ημερολόγιό του το Σάββατο 13 Αυγούστου 1940:
«Συζήτησα με τον Μαυρουδή. Η συνομιλία μας, μάλλον εύκολα μπορεί να το καταλάβει κανείς, ήταν ζωηρή. Ο Μαυρουδής μου εξέφρασε την βαθιά και αλγεινή έκπληξη της ελληνικής κυβέρνησης για την απότομη μεταστροφή της ιταλικής πολιτικής προς την Ελλάδα…Δεν τους ξέρεις αγαπητέ μου τους Αλβανούς. Αυτοί εκεί οι άνθρωποι σκοτώνονται κάθε ημέρα για το τίποτε, μου είπε με τη συνηθισμένη του φινέτσα ο παλιός διπλωμάτης…Ο Μαυρουδής δεν μπορούσε να πιστέψει ότι η Ιταλία σκεφτόταν να επιτεθεί κατά της Ελλάδας. Είχε όμως την υποχρέωση να μου τονίσει ότι η χώρα του θα αμυνόταν με όλες της τις δυνάμεις…»
Την ίδια μέρα ο Μεταξάς συναντά τον Έρμπαχ και του αναφέρει ότι «δεν μπορεί να τα βάλει με την Αγγλία η οποία έχει την κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο».
Η άποψη του Μεταξά έγινε γνωστή στον Γκράτσι που την τηλεγράφησε στην Ρώμη.
Κι από εδώ αρχίζει ο παραλογισμός. Ο Ντε Βέκι είναι ο Διοικητής Δωδεκανήσων που τα κατείχαν οι Ιταλοί. Ο ίδιος ονειρεύεται ναεπιτεθεί στην Ελλάδα και να κάνει απόβαση στα νησιά του Αιγαίου μόλις του σταλούν οι κατάλληλες ενισχύσεις από τη Ρώμη. Ο τίτλος του ως διοικητή των Ιταλικών νησιών του Αιγαίου τον κάνει να ονειρεύεται όλα τα νησιά και την Πελοπόννησο. Ο Ντε Βέκι βομβαρδίζει το Μουσολίνι με ανυπόστατες φήμες για ελλιμενισμό αγγλικών πολεμικών σε διάφορα νησιά του Αιγαίου.
Ο Μουσολίνι έξαλλος με τις απόψεις Μεταξά δίνει εντολή στον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, Ντομένικο Καβανιάρι να δοθεί ένα καίριο πλήγμα στις εμπορικές μεταφορές του Αιγαίου το διάστημα 20-25 Αυγούστου. Στο διάστημα αυτό έπρεπε να βυθίζεται κάθε ύποπτο για λαθρεμπόριο πλοίο χωρίς προειδοποίηση! Κι όλα αυτά χωρίς να μάθει κανείς τίποτα.
Ο Ντε Βέκι ενημερώθηκε στις 14 Αυγούστου. Επέλεξε τον κυβερνήτη του υποβρυχίου «Ντελφίνο», τον ανθυποπλοίαρχοΓκιουζέπε Αϊκάρντι. Του έδωσε κάποιες βιαστικές εντολές για περιπολίες μεταξύ Τήνου και Σύρου, βύθισμα κάθε διερχόμενου πλοίου αφού ο πόλεμος ήταν πλέον κοντά.
Αυτά υποστηρίζει ο Ντε Βέκι στα απομνημονεύματα του που δημοσιεύτηκαν το 1960 σε ιταλική εφημερίδα. Όμως και η αφήγηση του Αϊκάρντι δεν ξεκαθαρίζει πολλά Υποστηρίζει ότι ξαφνικά είδε στο περισκόπιό του την «Έλλη». Την επέλεξε ως στόχο ελπίζοντας στην προαγωγή του. Έριξε τρεις τορπίλες, αλλά για κακή του τύχη το πλοίο το βρήκε η μία. Για κακή τύχη του πλοίου αυτή η μία τορπίλη το βρήκε στη δεξιά πλευρά στο ύψος του δεύτερου λεβητοστασίου, σχεδόν στη μέση.
Λίγες μέρες νωρίτερα στο μυαλό του Μουσολίνι έχει κατασταλάξει η άποψη της εισβολής στην Ελλάδα. Για το λόγο αυτό ζήτησε από τον γαμπρό του υπουργό ΕξωτερικώνΓκαλεάτσο Τσιάνο να πάνε στη Ρώμη επειγόντως ο τοποτηρητής της Ιταλίας στην Αλβανία Φρεντσέσκο Τζακομόνικαι ο στρατιωτικός διοικητής Βιτόριο Πράσκα. Η συνάντηση κατά τους Τσιάνο και Πράσκα έγινε στις 13 Αυγούστου 1940 κατά τον Τζακομόνι στις 12.
Εκεί ο Μουσολίνι τους ενημερώνει ότι θέλει να καταλάβει την περιοχή της Τσαμουριάς και ζητά ενημέρωση για τα αισθήματατων Αλβανών προς τους πατριώτες τους που μένουν στην Ελλάδα, αλλά και γενικά τα αισθήματα του πληθυσμού στις δύο πλευρές των συνόρων. Οι Τσιάνο και Πράσκα αναφέρουν ότι επιθυμία του Ντούτσε είναι να καταληφθεί και η Κέρκυρα, αλλά οΤζακομόνι δεν το αναφέρει. Συζητούνται τρόποι ενίσχυσης των Ιταλικών δυνάμεων στα σύνορα Αλβανίας – Ελλάδας με παράλληλη μεταφορά δυνάμεων από τα σύνορα Αλβανίας – Γιουγκοσλαβίας.
Ο Τζακομόνι όμως αποκαλύπτει κάτι ακόμα.

ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόακιμ Ρίμπερντορπ ζητούσε διαρκώς από την Ιταλία να... κάτσει φρόνιμα

Το «σχέδιο Τζελόζο» ένα σχέδιο που είχε καταρτίσει το Γενικό Επιτελείο τον Ιούνιο του 1940 και περιλάμβανε κατάληψη της Τσαμουριάς με τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας ή μετά από κοινή επίθεση με τη Βουλγαρία! Τα σχέδιο το είχε μάθει από φίλους του στο επιτελείο ο στρατηγός Γκαμπριέλιπου υπηρετούσε στην Αλβανία δίπλα στον Τζακομόνι.
Κι ενώ ο Μουσολίνι ανεβάζει ρυθμούς για την επίθεση κατά της Ελλάδας ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιοακίμ Ρίμπερντορπ στις 16 Αυγούστου, μία μέρα μετά τον τορπιλισμό, ενημερώνει τον Ιταλό πρεσβευτή Αλφιέρι ότι «επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας πρέπει να ματαιωθεί. Επίθεση κατά της Ελλάδος δεν είναι καθόλου επιθυμητή.
Στις 19 Αυγούστου κι ενώ οι πληροφορίες για συγκέντρωση Ιταλικών στρατευμάτων στα αλβανοελληνικά σύνορα συνεχίζονταν ο Ρίμπεντορπ κάλεσε τον Αλφιέρι για να τον προειδοποιήσει ότι εάν η Ελλάδα απέρριπτε τις Ιταλικές απαιτήσεις θα ξεσπούσε πόλεμος στη περιοχή στον οποίο θα μπορούσαν να αναμειχθούν η Αγγλία και η Ρωσία.

Περισσότερα για τον τορπιλισμό της «Έλλης» εδώ

Διαβάσαμε πριν γράψουμε
Γκράτσι Εμανουέλε: Il Principio della fine – L’ impresa di Grecia (Η αρχή του τέλους – Η επιχείρηση της Ελλάδας), εκδόσεις Faro, Ρώμη 1945
Ρίχτερ Χάϊντζ: Η Ιταλο-γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδος, εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 1998,
Τσιάνο Γκαλεάτι: The Ciano Diaries 1939-1943, έκδοση Doubleday, Νέα Υόρκη 1946
Εφημερίδα “Ελευθερία”, έρευνα 1965 για τον τορπιλισμό της “Έλλης”

http://pasatempo.wordpress.com/2009/08/10/χαλασμένος-τηλέγραφος-η-οργή-του-ντού/